ผู้แต่ง
      พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๕) แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ (พระปิยมหาราช

ประวัติผู้แต่ง
       ทรงเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(รัชกาลที่ ๔) และ 
สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี (พระนางเธอพระองค์เจ้ารำเพยภมราภิรมย์) 
ทรงมีพระนามเดิมว่า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิตประชานาถ
       ทรงพระราชสมภพ   ปี พ.ศ. ๒๓๙๕    เสวยราชย์   ปี พ.ศ. ๒๔๑๑ 
โดยมีเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ เป็นผู้สำเร็จราชการแทนจนกว่าพระองค์ ท่านจะทรงผนวช เพราะขณะนั้นทรงมีพระชันษาเพียง๑๖ ปีเท่านั้น

พระราชภารกิจ
       ในรัชสมัยของพระองค์ท่านทรงทำนุบำรุงบ้านเมืองให้เจริญรุ่งเรืองในหลายๆด้านทั้งด้านการเมืองและการปกครอง มีการบริหาราชการภูมิภาค การศาสนา การสาธารณูปโภค การพยาบาลและสาธารณสุข การสื่อสาร ฯลฯ
      นอกจากพระปรีชาสามารถในด้านการเมือง การปกครองแล้วด้านวรรณคดีและการประพันธ์พระองค์ท่านก็ทรงพระปรีชาสามารถอย่างยิ่งอีกเช่นกัน บทพระราชนิพนธ์ในพระองค์มีทั้งบทร้องกรองและบทร้อยแก้ว มีเรื่องแปลมากขึ้น ความเรียงมีเพิ่มมากขึ้นกว่าสมัยก่อน มีนักเขียนเพิ่มมากขึ้น มีการพิมพ์หนังสือแจกในงานต่างๆ มากขึ้น มีการตั้งหอสมุดวชิรญาณ เกิดวรรณคดีสโมสร และโดยเฉพาะอย่างยิ่งพระองค์ท่านเองก็ทรงเป็นกวีเอกผู้หนึ่งด้วย ทรงมีบทพระราชนิพนธ์มากมายที่เป็นที่รู้จักอาทิ พระราชพิธีสิบสองเดือน , ไกลบ้าน, เงาะป่า,ลิลิตนิทราชาคริต, โตลงสุภาษิตต่างๆ,พระราชวิจารณ์ ฯลฯ

 

เสด็จสวรรคต   
วันที่ ๒๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๓
 

เวลาที่แต่ง   
ปี พ.ศ. ๒๔๒๘

 

ลักษณะคำประพันธ์

โคลงสุภาษิตโสฬสไตรยางค์ 
เป็นโคลงสี่สุภาพ ๑๘ บท
โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ 
เป็นโคลงสี่สุภาพ ๑๒ บท
โคลงสุภาษิตอิศปปกรณำ 
เป็นร้อยแก้ว และสรุปด้วยโคลงสี่สุภาพ(เป็นสุภาษิต)
มีทั้งหมด ๔ เรื่อง คือ

 ราชสีห์กับหนู , บิดากับบุตรทั้งหลาย , สุนัขป่ากับลูกแกะ ,กระต่ายกับเต่า

 

ที่มาของเรื่อง
     โคลงสุภาษิตโสฬสไตรยางค์ เป็นบทพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (เดิมเป็นสุภาษิตภาษาอังกฤษจึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้กวีในพระราชสำนักแปลและประพันธ์เป็นโคลงภาษาไทย พระองค์ท่านได้ทรงตรวจแก้และทรงพระราชนิพนธ์โคลงบทนำด้วย)
   โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ เป็นบทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๕ เช่นกัน (โดยทรงแปลมาจากโคลงเดิมที่เป็นภาษาอังกฤษ)
   โคลงสุภาษิตอิศปปกรณำ เป็นบทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๕ เช่นกัน โดยทรงแปลมาจากนิทานกรีกฉบับภาษาอังกฤษ เพราะสมัยนั้นคนไทยนิยมอ่านเรื่องที่แปลมาจากวรรณคดีตะวันตกกันมาก โดยเฉพาะนิทานอีสป เพราะไม่ผูกติดกับขนบธรรมเนียม ประเพณี และค่านิยมของชาติใดชาติหนึ่ง
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงแปลนิทานอีสปไว้ทั้งหมด ๒๔ เรื่อง
และทรงพระราชนิพนธ์โคลงสุภาษิตประกอบนิทานร่วมกับกวีอีก ๓ ท่าน คือ กรมหลวง
พิชิตปรีชากร พระยาศรีสุนทรโวหาร และ พระยาราชสัมภารากร ซึ่งรวมเรียกว่า
“โคลงสุภาษิตอิศปปกรณำ”

  

จุดประสงค์ในการแต่ง 
      โคลงสุภาษิตโสฬสไตรยางค์ และ โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ มีจุดประสงค์ในการแต่งเพื่อต้องการจะอธิบายสุภาษิตที่เกี่ยวกับนามธรรมซึ่งเป็นเรื่องใกล้ตัวที่เกี่ยวข้องกับคนทุกคน ทุกฐานะ ทุกอาชีพ ได้นำไปเป็นเครื่องโน้มนำให้ประพฤติชอบอย่างผู้มีสติและมีความปลอดโปร่งในชีวิต
      โคลงสุภาษิตอิศปปกรณำ มีจุดประสงค์ในการแต่งเพื่อเป็นแนวทางแก่ผู้อ่านให้
พิจารณาคำสอนที่ได้จากนิทานเรื่องนั้นๆ