นฤทุมนาการ

โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ

กิจ 10 ประการ ที่ผู้ประพฤติยังไม่เคยเสียใจ
เป็นพระราชนิพนธใน์พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงแปลจากภาษาอังกฤษ
มาเป็นโคลงสี่สุภาพ

นฤทุมนาการ แปลว่าไม่มีอาการเสียใจ ( นิรฺ + ทุมฺมน + อาการ )
โคลงสุภาษิต 10 บท เป็นข้อแนะนำในด้านกายธรรม(การกระทำ) วจีกรรม(การพูด) และมโนกรรม(การคิด)

สาระสำคัญของโคลงสุภาษิตนฤทุมนาการเป็นคำสอน ซึ่งมีอยู่ 2 แนวทางคือ
1 . สอนให้ปฏิบัติในสิ่งที่ดี
2 . สอนให้ละเว้นสิ่งที่ไม่ดี

๏ บัณฑิตวินิจแล้ว แถลงสาร…สอนเอย
ทศนฤทุมนาการ ชื่อชี้
เหตุผู้ประพฤติปาน ดังกล่าว นั้นนอ
โทมนัสเพราะกิจนี้ ห่อนได้เคยมี

เพราะทำความดีทั่วไป
๑ ๏ ทำดีไป่เลือกเว้น ผู้ใด….ใดเฮย
แต่ผูกไมตรีไป รอบข้าง
ทำคุณอุดหนุนใน การชอบ…..ธรรมนา
ไร้ศัตรูปองมล้าง กลับซ้องสรรเสริญ

เพราะไม่ได้พูดร้ายต่อใครเลย
๏๒ เหินห่างโมหะร้อน. ริษยา
สละส่อเสียดมารษา ใส่ร้าย
คำหยาบจาบจ้วงอา- ฆาตขู่…เข็ญเฮย
ไปหมิ่นนินทาป้าย โทษให้ผู้ใด

เพราะถามฟังความก่อนตัดสิน
๏๓ ยินคดีมีเรื่องน้อย ใหญ่ไฉน…..ก็ดี
ยังบ่ลงเห็นไป เด็ดด้วน
ฟังตอบสอบคำไข คิดใคร่…ครวญนา
ห่อนตัดสินห้วนห้วน เหตุด้วยเบาความ

เพราะคิดเสียก่อนจึงพูด
๏ ๔พาทีมีสติรั้ง รอคิด
รอบคอบชอบแลผิด ก่อนพร้อง
คำพูดพ่างลิขิต เขียนร่าง…เรียงแฮ
ฟังเพราะเสนาะต้อง โสตทั้งห่างภัย

เพราะงดพูดในเวลาโกรธ
๏ ๕สามารถอาจห้ามงด วาจา…ตนเฮย
ปางเมื่อยังโกรธา ขุ่นแค้น
หยุดคิดพิจารณา แพ้ชนะ….ก่อนนา
ชอบผิดคิดเห็นแม้น ไม่ยั้งเสียความ

เพราะได้กรุณาต่อคนที่ถึงอับจน
๏ ๖กรุณานรชาติผู้ พ้องภัย..พิบัติเฮย
ช่วยรอดปลอดความไขษย สว่างร้อน
ผลจักเพิ่มพูนใน อนาคต…กาลแฮ
ชนจักชูชื่อช้อน ป่างเบื้องประจุบัน

เพราะขอโทษบรรดาที่ได้ผิด
๏๗ ใดกิจผิดพลาดแล้ว ไป่ละ..ลืมเลย
หย่อนทิฐิมานะ .อ่อนน้อม
ขอโทษเพื่อคารวะ วายบาด…หมางแฮ
ดีกว่าปดอ้อมค้อม คิดแก้โดยโกง

เพราะความอดกลั้นต่อผู้อื่น
๏๘ ขันตีมีมากหมั้น. สันดาน
ใครเกะกะระราน อดกลั้น
ไป่ฉุนเฉียวเฉกพาล พาเดือด….ร้อนพ่อ
ผู้ประพฤติดั่งนั้น จักได้ใจเย็น

เพราะไม่ฟังคำคนพูดเพศนิทาน
๏ ๙ไป่ฟังคนพูดฟุ้ง ฟั่นเฝือ
เท็จและจริงจานเจือ คละเคล้า
คือมึดที่กรีดเถือ ท่านทั่วไปนา
ฟังจะพาพลอยเข้า พวกเพ้อรังควาญ

เพราะไม่หลงเชื่อข่าวร้าย
๏๑๐อีกหนึ่งไป่เชื่อถ้อย คำคน….ลือแฮ
บอกเล่าข่าวเหตุผล .เรื่องร้าย
สืบสอบประกอบจน แจ่มเท็จ…จริงนา
งบ่ด่วนยักย้าย ตื่นเต้นก่อนกาล

๏๑ ข้อความตามกล่าวแก้. สิบประการ…นี้นอ
ควรแก่ความพิจารณ์ ทั่วผู้
แม้ละไป่ขาดปาน โคลงกล่าว…ก็ดี
ควรระงับดับสู้ สงบบ้างยังดี

ภาษาไทย